روزنامه شهروند – بهناز مقدسی: درخشش نوجوان ایرانی در مسابقات شطرنج جهان تمام نگاه ها را به سمت او جلب کرده هست. « «پرهام مقصودلو» با ١٨ سال سن آنقدر در مسابقات جهانی شرکت کرده و مقام به دست آورده که تعداد شان از سن دورقمی اش زیادتر شده اند. او به خوبی می داند در چند ثانیه چگونه مهره هایش را حرکت دهد تا حریفش روی صفحه شطرنج کیش و مات گردد. مهره مورد علاقه پرهام در شطرنج اسب هست و می گوید مرگ و فن استفاده از اسب را در نخستین مسابقه بیگانه که شرکت کرده از یک بیگانه شنیده هست و از همان موقع هم به نصیحت او گوش داده.

اما حقیقت این هست که نبوغ و تمرینات با نظم پرهام موجب رسیدنش به جایگاه نفر اول جهان در رتبه سنی خودش، شده. اسم او در مسابقات قهرمانی جوانان جهان در ترکیه با ٩ پیروزی، یک برابری و یک شکست به عنوان قهرمانان سر و صدای بسیاری به پا کرد و موجب گردید تا خیلی از قهرمانان جهان نظیر گری کاسپاروف هم زبان به تحسین کارکرد او بگشایند. این اظهار کرد و گو به دستاویز راه طولانی و مسیولیت بزرگی هست که اکنون پس از بردهای پیاپیش نگاه جهان را متوجه خودش کرده تا بدانیم روزگار یک شطرنج باز جهان چگونه می گذرد.

از چه سنی شطرنج‌باز شدی؟

حدودا ٩سالم بود که نخستین بار با پدرم در خانه شطرنج بازی کردیم. نخستین باری که پدرم حرکت مهره‌های شطرنج را به من یاد داد، از این بازی خوشم آمد و پس از چند بار بازی‌کردن احساس کردم که این ورزش را خیلی دوست دارم، به همین خاطر همان موقع در کلاس‌های شطرنج ثبت‌نام کردم.

شنیده‌ام از همان ابتدا آن‌قدر خودت را خوب نمایش دادی که کارت به مقام آوردن در مسابقات کشید. درست هست؟

درست هست؟بله. نخستین بار تقریبا ٣ ماه پیش بود که در مسابقات شهرستان مقام نخست را اکتساب و بعد به مسابقات استانی راه پیدا نمودم که در آن هم اول گردیدم و به مسابقات کشوری آمدم.

نخستین مسابقه جهانی که در آن شرکت کردی چه مسابقه‌ای بود؟

مسابقات شطرنج نوجوانان در اسلوونی بود. آن موقع من ١١ سالم بود.

تعداد مسابقاتی که در آنان شرکت کردی و مقام آوردی از تعداد سال‌های سنت خیلی زیادتر هست، در نتیجه تو زیادتر وقت و زندگی‌ات را صرف شطرنج کردی. با این همه شلوغی چگونه مدرسه می‌رفتی و درس می‌خواندی؟

با این همه شلوغی چگونه مدرسه می‌رفتی و درس می‌خواندی؟من وادار بودم زیادتر در خانه درس بخوانم و کمتر به مدرسه می‌رفتم. درواقع چون سالی چند بار به مسابقات اعزام می‌شدم، وقتی برمی گشتم معلم به خانه‌مان می‌آمد و خصوصی درس می‌خواندم، تا خودم را به درس‌های مدرسه‌ام هم برسانم.

روزی چند ساعت برای شطرنج وقت می‌گذاری؟

بستگی به شرایط دارد، برخی وقت‌ها امکان دارد روزی ١۵ساعت هم شطرنج بازی کنم و تمرین‌هایم مرتب باشد. پایین ترین حد آن که باید برای شطرنج وقت بگذارم، روزی ٨ ساعت هست.

تنهایی درس خواندن سخت نبود؟ منظورم دور بودن از حال‌وهوای مدرسه و همکلاسی‌هایت هست.

سخت بود، اما معلم‌های خوبی داشتم و من را به کلاس و درس می‌رساندند. البته در همه دوران تحصیل با همکلاسی‌هایم هم در رابطه بودم و از آنان برای درس‌ها کمک می‌گرفتم.

سال کنونی در کنکور شرکت کردی؟

نه شرکت ننمودم.

چرا؟

مسابقه داشتم و نتوانستم در کنکور شرکت کنم.

یک شطرنج‌باز می‌خواهد در چه رشته دانشگاهی درس بخواند؟

یک مهارت مهمی که تو در کنار شطرنج و درس خواندنت در این سن و ‌سال اکتساب کردی، تسلطت به زبان انگلیسی هست. با این همه درگیری چگونه به فکر زبان‌آموزی افتادی؟

با این همه درگیری چگونه به فکر زبان‌آموزی افتادی؟وقتی به مسابقات جهانی اعزام می‌شدم، به‌خصوص کشورهای اروپایی یا جاهایی که انگلیسی‌زبان بودند، خودبه‌خود زبانم تقویت می‌شد. من از همان کودکی کلاس‌های محور زبان می‌رفتم، چون می‌دانستم برای شرکت در مسابقات جهانی، هم برای نوشته ها و هم برای مصاحبه‌ها احتیاج هست به زبان انگلیسی سیطره دارا باشم.

در شطرنج به تو لقب «فیل بزرگ» را داده‌اند؟

راستش من نمی‌دانم این لقب از کجا آمده و اصلا هم برایم خوشایند نیست.

شاید با مهره فیل در شطرنج خوب تر بازی می‌کنی و به این دلیل این لقب را به تو داده‌اند.

اتفاقا مهره مورد علاقه من در شطرنج اسب هست.

مهره اسب چه خصوصیت دارد که بین همه مهره‌های شطرنج زیادتر دوستش داری؟

چون در نخستین مسابقات جهانی که شرکت کردم، یک آقای بیگانه به من اظهار کرد هر موقع می‌خواهی ببری، باید یکی از اسب‌هایت را نگه داری. این موجب گردید من ذهنیت خیلی مثبتی نسبت به این مهره دارا باشم.

یعنی اگر اسب را در بازی شطرنج نگه داری، واقعا در بُرد مؤثر هست؟

بله، واقعا مهره مهمی هست و خیلی وقت‌ها در لحظه های آخر بازی می‌توانیم با حرکت اسب رقیب را مات کنیم.

تو عنوان جوان‌ترین استاد بزرگ تاریخ شطرنج ایران را به خود اختصاص داده‌ای و در رتبه سنی خودت در جهان هم نفر اول هستی. نفر پس از تو چه کسی هست؟

نفر پس از تو چه کسی هست؟پس از من یک آمریکایی هست که تقریبا هم‌سن‌و‌سال هم هستیم، اما درجه‌اش یک مقدار از من پایین‌تر هست.

تا کنون با هم بازی کرده‌اید؟

دو بار با هم بازی کردیم که هر دو بار هم من را برده هست! البته نخستین باری که با هم بازی کردیم، برمی‌گردد به همان مسابقات جهانی اسلوونی که من در ١١ سالگی در آن شرکت کرده بودم و هنوز در این سطحی که الان به آن رسیده‌ام، نبودم.

با دختر‌ها هم شطرنج بازی می‌کنید؟

در مسابقات آزاد می‌شود با دخترها هم شطرنج بازی کرد.

فکر می‌کنی بین بازی خانم‌های شطرنج‌باز با آقایان شطرنج‌باز فرقی وجود دارد؟

بله، سطح بازی شطرنج در آقایان بالاتر از خانم‌هاست. بالاترین ریتینگ ذی ربط به یک خانم شطرنج‌باز چینی هست که فکر می‌کنم ریتینگش٢۶۵۶ هست، ولی بالاترین ریتینگ در آقایان ٢٨۴٠ هست که خب این ریتینگ‌ها فاصله بسیاری با هم دارند.

جوایز مسابقات ایران برای خارجی‌ها به صرفه نیست

از کشورهای بیگانه پیشنهاد بازی در تیم‌هایشان را داری؟

بله، تابه‌حال در لیگ ترکیه بازی کرده‌ام، الان هم از لیگ فرانسه پیشنهاد بازی دارم. از لیگ آلمان نیز پیشنهاد دارم، اما پولی که بابتش می‌دادند خیلی کم بود، برای همین قرارداد نبستم.

خودت دوست داری در کدام لیگ بازی کنی؟

طبعا دوست دارم در لیگ‌های حرفه‌ای نظیر بوندس‌لیگا بازی کنم، ولی ایده ای که می‌دهند خیلی صرف نمی‌کند.

مگر چقدر هست؟

به طور مثال بازی‌ای ١۵٠ دلار، ولی روالش این هست که هفته‌ای دو بازی انجام می‌دهی و برای همین دو بازی باید یک هفته به آلمان عزیمت کنی که هزینه این عزیمت از پولی که در مسابقات به دست می‌آوری خیلی زیادتر می‌شود، برای همین به‌صرفه نیست.

در ایران وضعیت شطرنج چگونه هست؟

راستش تابه‌حال که وضعیت شطرنج از لحاظ مربی خوب نبوده هست، البته الان از کمیته المپیک و وزارت ورزش قولش را گرفته‌ایم که برای مربی اقدام کنند.

تو در طول ‌سال در مسابقات بسیاری شرکت می‌کنی، هزینه سفرهایت را فدراسیون می‌پردازد یا به‌طور شخصی باید پرداخت کنی؟

هزینه سفرهای ملی به عهده فدراسیون هست، ولی وقتی به طور آزاد در مسابقات شرکت می‌کنم، خودم باید هزینه‌اش را پرداخت کنم و این خیلی به امثال من فشار می‌آورد.

از مسابقات بین‌المللی که در ایران انجام می‌شود، چقدر استقبال می‌شود؟

پیشتر در مسابقات ایران بازیکنان بیگانه فراوان شرکت می‌کردند، اما الان نه! چون به‌هرحال پولی که آنان به ریال می‌گیرند، نسبت به دلاری که احتیاج دارند، خیلی کمتر هست. درواقع بالا رفتن نرخ دلار موجب شده به مسابقات شطرنج هم ضربه بخورد و این اتفاق خوبی نیست.

پاداش مسابقات برای ایرانی‌ها خوب هست یا این‌که نسبت به این گرانی‌ها مقدار پاداش هم چندان دندانگیر نیست؟

برای ایرانی‌ها هنوز خوب هست. به طور مثال در یک مسابقه پاداش نفر اول ١٠‌میلیون تومان هست. خب این مقدار شاید برای ما هنوز پول خوبی باشد، اما برای یک بیگانه این پول حدودا ٨٠٠ دلار می‌شود که برایش صرف نمی‌کند. اما پیشتر این ١٠‌میلیون حدودا ٣، ۴‌هزار دلار می‌شد، برای همین شطرنج‌بازان بیگانه هم در مسابقات داخل ایران شرکت می‌کردند، ولی الان اگر همین شطرنج‌باز بیگانه در مسابقات کشورهای دیگر شرکت کند، پاداش نفر اول ١٠‌هزار یورو یا ١۵‌هزار دلار هست، به همین سبب هست که از مسابقات بین‌المللی داخل ایران خیلی کمتر استقبال می‌شود.

در بازی‌های سطح بالا ۵، ۴ کیلو وزن از دست می‌دهم

علی الظاهر ورزش شطرنج در سطح بالا موجب می‌شود شطرنج‌باز فسفر بسیاری بسوزاند و آب بدنش را از دست بدهد، به تعبیری به اندازه چندین ساعت ورزش‌کردن و دویدن موجب کاهش وزن می‌شود. بیشترین وزنی که در مسابقات از دست می‌دهی چقدر هست؟

بیشترین وزنی که در مسابقات از دست می‌دهی چقدر هست؟در مسابقاتی که خیلی طولانی باشد و به طور مثال زیادتر از ۶، ۵ ساعت طول بکشد، واقعا خیلی به ما فشار می‌آید. در مسابقاتی که در این سطح بالا برگزار می‌شوند، طبق معمول ۵، ۴ کیلو کم می‌کنم.

برای این همه فسفر و آبی که بدنت در مسابقات می‌سوزاند، رژیم خاص غذایی داری؟

بله، خیلی باید مواظب غذا خوردن‌مان باشیم و درواقع به خودمان برسیم تا انرژی دارا باشیم.

چه سبک غذایی داری؟

شیرینی و نشاسته باید در برنامه غذایی‌ام وجود داشته باشد، چون انرژی‌زا می باشند. برای تامین فسفر هم ماهی فراوان می‌خورم.

آرامش و تمرکز داشتن در محیط زندگی چقدر برای یک شطرنج‌باز با اهمیت هست؟

خیلی با اهمیت هست و اگر یک لحظه آرامش از دست برود، واقعا نمی‌شود نتیجه خوبی دریافت کنیم.

در محیط زندگی تو آرامش برقرار هست؟ منظورم این هست که در شرایط اجتماعی الان گاهی فرازونشیب وجود دارد. برخورد تو با دنیای اطرافت چگونه هست؟

برخورد تو با دنیای اطرافت چگونه هست؟به‌هرحال پدر و مادرم همیشه از من پشتیبانی کرده‌اند و چون شرایط تمرین‌های من را می‌دانند، در محیط خانه‌مان همیشه آرامش نسبی برای من فراهم هست. اما با همه اینها همیشه کوشش کردم در محیط‌ها و موقعیت‌های متفاوت قرار گیرم که به اصطلاح آبدیده شوم و خودم را به محیط‌های متفاوت عادت دهم.

به طور مثال چه شرایطی؟

به طور مثال در محیطی که سروصدا فراوان هست. در هوای گرم، هوای سرد. چون در گرگان زندگی می‌کنیم و اطراف ما جنگل هست، به جنگل می‌رفتم و در هوای آزاد تمرین می‌کردم تا بتوانم در هر شرایطی تمرکز خودم را حفظ نمایم.

برخی وقت ها استاد بزرگان شطرنج به‌طور همزمان با چند بازیکن بازی می‌کنند. با این تلاشی که برای ارتقا سطح تمرکزت انجام دادی، با بیشترین تعداد بازیکنی که همزمان بازی کردی چند نفر بودند؟

با این تلاشی که برای ارتقا سطح تمرکزت انجام دادی، با بیشترین تعداد بازیکنی که همزمان بازی کردی چند نفر بودند؟به این نوع بازی‌ها «سیمولتانه» می‌گویند. من با یک‌سری از دانشجویان یکی از دانشگاه‌های گرگان این بازی را انجام دادم، همزمان با ١۶٠ نفر بازی کردم و همه را بردم.

بالاترین ریتینگت در مسابقات بین‌المللی چقدر هست؟

خوب ترین رکوردم در مسابقات رسمی، رسیدن به ریتینگ ٢٨۵٩ بود.

ریتینگی که موجب گردید از گری کاسپارف قهرمان شطرنج جهان هم جلو بزنی و عده‌ای لقب کاسپارف ایرانی را هم به تو بدهند…

ریتینگ آقای کاسپارف ٢٨۵٢ هست و ریتینگ من از او بالاتر بود، اما به‌هرحال هنوز خیلی مجال دارم تا در سطح شطرنج‌بازان بزرگسالان جهان به وی برسم. اطمینان دارم که یک روز به این درجه می‌رسم و سرانجام به جای آن‌که من را با القاب دیگران پیوند بزنند، منحصرا لازم هست بگویند: «پرهام مقصودلو».

شنیده‌ام که چند بار با احسان قائم مقامی، نخستین استاد بزرگ شطرنج ایران بازی و کیش‌وماتش کرده‌ای. بردن استاد بزرگ شطرنج چه حسی برایت داشت؟

بردن استاد بزرگ شطرنج چه حسی برایت داشت؟ما چندین بار با هم بازی کردیم و راستش منحصرا نخستین بار که بردمش، احساس خوبی داشتم، چون آن موقع نسبت به الان سنم کمتر بود و موجب گردید اعتمادبه‌نفسم بالاتر برود.

شطرنج زیادتر علم می‌خواهد یا هوش؟

بنظرم شطرنج زیادتر نبوغ لازم دارد و بعد کوشش.