بدیهی است مسجد، آن گونه که در دوران نبوی (ع) و صدر اسلام مورد استفاده بوده و همچنان باید پابرجا و مدیریت کرد ایجاد عملی در عرصه فرهنگی و اجتماعی باید مسجد و کارگزاران آن پاسخ گوی مردم و مدافع فرهنگی اجتماعی ملت باشند، و مسجد منحصراً نباید در نماز و مجلس ترحیم معنا و مفهوم داشته باشد بلکه افق فرهنگی نظام اسلامی را باید در مسجد یافت، در حالیکه نماز همواره در قابل عمل در توجه به سایرین و مستحقان روح معنویت در بین توده ملت ایجاد می‌کند، و معراج مؤمن نمازگزار با گرایش ایمان و معرفت عملی تحقق می‌یابد و عابد و اطاعت و انجام عمل خیر تابه رستگاری رسد) آری با شالوده مسجد با چنان بینش و نگرش علمی و عملی همراه تقوا به هستی و پدیده‌های هستی در جامعه اسلامی پی ریزی می‌شود و مسلمانان همواره از سوی بنیانگذار امت اسلام برای تشکیل جلسات علمی و آموزشی و بزرگداشت مجالس تشویق می‌گردند، مسلمانان صدر اسلام، در عصر رسول خدا (ص) در غیر اوقات نماز ، انواع کلاسهای آموزشی و حلقه‌های علمی و دینی و هنری را به مقتضای زمان، در مساجد تشکیل می‌دادند و در موضوع‌های مورد نیاز به بحث و بررسی و تمرین می‌پرداختند، پیامبر اسلام (ص) گاه خود استادی کلاسها را برعهده داشت و گاه کرسی استادی را به دیگری که از توان علمی قابل قبول برخوردار بود واگذار می‌نمود، نخستین فضای فرهنگی، دانشگاهی اسلام مسجد بود، و مبانی تمامی علوم، قرآن این در حقیقت پیام آور نکته مهمی است که در اسلام خاستگاه اصلی علم و ایمان را آموزه‌های و حیاتی و معارف عالیه دینی تشکیل می‌دهد. در مسجد و برای جهت دهی و هدفمند کردن علم و ایمان (فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی) همواره وجود محیط معنوی و ساحت قدسی همچون مساجد شرط لازم و اساس است که مسجد تلفیق علم و دین را نیز به شایستگی می‌نماید و احداث مدارس و دانشگاه در جوار مسجد این اندیشه را تقویت کند. که همانا دانشجویان و اساتید دانشگاه از فضای مسجد امام رضا (ع) مباحثه و مذاکره علمی به اقتضا می‌نمایند حق دانش آموزان از این القمراء نقل شده که می‌گفت: ما در مسجد پیامبر خدا (ص) گردهمائی داشتیم و گفتگو می‌کردیم که آن حضرت از یکی از حجره‌هایش وارد مسجد شده نگاهی به نشست‌های گروهی انداخت و آن گاه در کنار حلقه مباحثه قرآنی نشست و فرمود که به این مأموریت یافته‌ام، و رسول خدا (ص) به تشکیل جلسات قرآنی و علمی در مسجد سفارش وافری داشته‌اند، حضرت فرمود: هیچ گروهی در خانه‌ای از خانه‌های خدا برای آموزش کتاب خدا و امیزش با آن اجتماع نکردند مگر اینکه به مهمانی خداوند متعال درآمدند. و هر کسی برای تعلیم یا تعلم وارد مسجد شود همچون مجاهد راه خداست،

در حیات پیامبر (ص) حداقل نُه مسجد در مدینه وجود داشته هر یک از این مساجد در عین حال مدرسه نیز بود و بدون شکل معلمی خاصی خود داشت به این ترتیب رابطه بین مسجد و تحصیل علم چنان محکم بود که حتی با رحلت حضرت محمد (ص) همچنان پابرجا ماند و استمرار یافت، عامه مردم که به تعلیم فرنزدان خود رعبتی داشتند آنها را به مسجدها می‌فرستادند و در آنجا حلقه‌های درس قرآن و حدیق فراهم می‌شد، بنابراین قدیمی ترین آموزگاران اسلام قاریان بوده‌اند. مقام معظم رهبری اظهار داشت: مسجد هسته مقاومت فرهنگی و پایگاه حفظ فعالیت اجتماعی است، که همانا ابراز داشت من سفارش می‌کنم که کانون‌های فرهنگی، هنری مساجد را فراموش نکنید، و بنابراین زمانی کارکرده فعالیت فرهنگی و اجتماعی مسجد بازتاب تربیتی و هدایتی همه جانبه خواهد داشت که حضور چهره‌های متولیان نظام اسلامی نمایندگان و زمامداران که مترجمان و سفیران و وکیلان مردم هستند در مسجد کنار مردم باشند و با مردم و از مردم و با زبان ملت همراه و همصدا و همدل شوند، که حضرت امیر (ع) فرمود: در میان شما، عالمان، (دانشمندان، تجربه داران، پزشکان) فقهان، (اسلام شناسان مترجمان و مفسران ، وکیلان) نظام اسلامی و اسلامگران، (متمکنین، و معتمدین، انسانهای باوثوق) ، فرزانگان (انسان متدین و مکتبی) حاملات قران (قاریان قرآن و مفسران و مترجمان آن) و شب‌زنده داران (مناجات کنندگان با خدا) و کسانی هستند که با تلاوت قرآن، مساجد را آباد می‌کنند، که همانا فرهنگ مسجد بدرستی که فرهنگ اسلام است و فرهنگ جامعه اسلامی از فرهنگ مسجد است رشد صعودی کارکرد مسجد از ظرفیت استعداد امام مسجد وانگهی همراهی نمازگزاران است.

و این مسیر زمانی تحقق پذیر است که مردم از امام مسجد همت و تدبر و عمل را شاهد باشند و امام مسجد تمام وقت در خدمت مسجد و مردم چندین خیابان منتهی به مسجد باشد و نیازهای مردم را خود به اطلاع زمامداران و مسئولین برساند، که همانا مسجد برقرار و جامع مسجدی است که در گسترش فعالیت فرهنگی و اجتماعی داشته باشد و این روند نیز در مسجد امام رضا (ع) بیش از دوازده سال است که در بخش کارهای اجتماعی با حضور مستمر بی وقفه امام جماعت مسجد از اسکان مسجد مسافران و بیماران سطح کشور بهره می‌برند که پیشتاز و پیشگام با تحمل ناملایمات اما با توکل به خداوند امروز عموم مردم و هر آن کس که می‌بیند و یا اطلاع می‌یابند اظهار خوشحالی می‌کنند و مردم عمل کرد همچون مسجد امام رضا (ع) و امام جماعت آن را در سطح کشور دارند و می‌گویند مسجدی که در صدر اسلام از آن تعریف شده است مادر مسجد امام رضا (ع) می‌بینیم که تنها مسجدی است که شاهدیم مسجد امام رضا (ع) شبانه روز با مدیریت مستمر بی‌دریغ شیخ علی واشقانی به مردم و نظام خدمت مجاهدان و ایثارگرانه دارند و جلسات فرهنگی اجتماعی و قرآن آقایان و بانوان و نونهالان مهد کودک و … انجام می‌شود در مسجد، و مسجد دارای کتابخانه جامع روایی و تفسیر و … می‌باشد و در اخر باید گفت که رسالت امام مسجد هدایت دینی و سیاسی و خدمت اجتماعی است و زمانی هدایت دینی و سیاسی به ثمر خواهد رسید که امام مسجد خود را خادم مردم و نظام بداند و در میدان عمل با روح انقلابی پیشگام و پیشتاز باشد، و با مردم پدرگونه رفتار و عمل و گفتار داشته باشد.

بدیهی است که مسجد سفارتخانه اسلام و امام جماعت مسجد سفیر آن و مردم امت اسلام در مسجد هستند و در اداره مسجد باید بین امام مسجد و مشاورین و مردم تفاهم و تعاون بر مبنای نیکی و تقوا و اخلاق و اخلاص برای خدا و انبیاء و اهل بیت و مردم بود و حافظ خون شهداء بود و بر مردم است که از زبان مسائل جاری را بشنوند و امام مسجد هم صدای مردم را بشنود و مسئولین هم صدای امام را بشنوند. اما مسجدی که به مردم و نظام و مسجد ایثارگرانه بدون وابسته به حزب و جناحی و قدرتی کار می‌کند در رکاب ولایت و احیائ ارزش‌های اسلامی و مردمی است.

مؤسس و امام جماعت مردمی مسجد امام رضا (ع)

شیخ علی واشقانی فراهانی