به قلم نجمه سیددخت :

کتاب، یکی از مهمترین ابزارهای فرهنگی است که در طول قرون متمادی،همواره‌ عاملی مـهم در تضمین رشد و پویایی جوامع بشری بوده و با وجود رشد روزافزون‌ رسانه‌ها و ابزارهای پیـشرفتۀ دیگر، ‌همچنان جایگاه خـاص خود را حفظ کرده است. میزان توجه به کتاب و کتابخوانی، نشانگر رشد فرهنگی و ملّی هر کشور است و بی‌توجهی به آن، نوعی بیماری فرهنگی و اجتماعی محسوب می‌شود که‌ ناشی از فراگیر نشدن فـرهنگ مطالعه و کتابخوانی در بین قشرهای گوناگون یک جامعه است که می‌تواند در درازمدت، ضربه‌های جبران‌ناپذیری بر پیکرۀ فرهنگی کشورها وارد کند. بنابراین؛ یکی از معیارها و شاخص‌های توسعه‌یافتگی‌ جوامع‌، میزان و گسترش فرهنگ مطالعه و کتابخوانی است و فراهم کردن بستر لازم برای رشد و گسترش فرهنگ مطالعه و تقویت نگرش‌های علمی، لازمۀ توسعۀ فرهنگی‌ جوامع به‌ شمارمی‌آید.

از‌ جـمله‌ پرتـکرارترین‌ راه حـل هایی که در سراسر دنیا‌ بـرای‌ ارتقـای فرهنـگ کتـاب خـوانی از آن استفاده می کننـد، تشـویق بـه مطالعـه در دوران کــودکی‌ اسـت. آشـنایی کودکـان بـا کتـاب‌ و علاقه‌ مندی آن‌ ها‌ به‌ مطالعه، سـهمی بـسزا در رشـد این‌ امر‌ دارد و تولید کتاب برای کودکان به دلیل ملاحظات و حساسیت هایی که در‌ محتوا‌ وجود دارد، شرایط خاصـی را می طلبد. کودکان قشر حـساسی از جـامعه‌ هـستند‌ که باید مورد توجه خاص قرار‌ گیرند‌. بر اساس‌ آموزه‌ های‌ دینی، اسـاس و زیـربنای شخصیت انسان در‌ سال‌ های اولیه زندگی پایه گذاری می شود و آموخته های دوران کودکی تأثیرعمیقی‌ بر آیـندۀ زنـدگی کودک دارد.

می توان گفت؛ کودکان و نوجوانان در هرجامعه‌ای فعال ترین و علاقه‌مندترین خوانندگان‌ به‌ حساب می‌آیند؛ ولی هیچ‌گونه ضمانتی بـرای تـداوم خـواندن آن‌ها وجود ندارد. به سخن‌ دیگر‌، وظیفۀ‌ بزرگسالان تنها به ایجاد اشتیاق خواندن در کـودکان خـلاصه نمی‌شود، بلکه آن‌ها باید‌ در‌ جهت مطالعۀ مداوم کودکان؛ برنامه‌ای مؤثر، پویا و منطبق بـا واقـعیت‌ها و شرایط‌ پیش‌بینی‌ کنند‌ و مطالعه شکلی پایدار به خود بگیرد. وقتی کودکان مطالعه‌ می‌ کنند؛ می دانند چه می خوانند و با دنیـایی وسـیع تـر آشـنا مـی شــوند و یـاد مـی گیرند بـرای دانستن می توانند از منابع مختلفی استفاده کنند که این خود یک مهارت بـرای کودکان است.

تجربه نشان داده است؛ کتاب هایی که جذاب، عمیق و شیرین باشند و با نیازها، علائق و توانایی های کودکان هماهنگ باشند، بهتر به کنجکاوی های خودانگیخته و آرمان های بلند پروازانۀ آنها پاسخ می دهند و می توانند قدرت سیال آنها را به کار گیرند. نتیجۀ این کار علاوه بر ترویج ارزش های هنری و ادبی، قطعا می تواند بر وسعت تجربه های آنها بیفزاید و دستاوردهای والایی برای کودکان به همراه داشته باشد؛ تنها در این صورت است که کتاب می تواند همچنان در کنار سایر رسانه ها، در زندگی کودکان حضور موثر خود را حفظ کند و از دریچۀ لذت آفرینی؛ عادت و علاقۀ کودکان را به خواندن افزایش دهد.

بدون شک؛ در جامعه‌ای که خواندن‌ ارزش‌ به شمار نمی‌آید، انـتظار آنـ‌که‌ کودکان‌ با‌ اشتیاق‌ به‌ خواندن روی آورند، انتظاری نامعقول و غیر‌ واقع‌بینانه‌ اسـت. درایـن حالت کودکان، عدم علاقه به خـواندن خـود را در‌ پشـت‌ دلایلی نظیر نداشتن وقت کافی برای‌ مـطالعه یـا خستگی ناشی‌ از‌ برنامه‌های آموزش رسمی پنهان می‌کنند؛ حال‌ آن‌که هرگاه شرایط بـیرونی تـشویق‌کننده و هدایت‌گر باشد، کودک خود بـه خـود و داوطلبانه‌ بـه‌ ایـن وادی گـام می‌گذارد.