به قلم : پریسا حاجی محمدی

دکتری کسب و کار حرفه ای DBA

همانطور که جهان به سمت آینده ای پایدارتر و سبزتر حرکت می کند، نقش پتروشیمی ها بطورفزاینده ای نمایانگر می شود. پتروشیمی ها که از نفت و گاز طبیعی به دست می آیند برای تولید طیف وسیعی از محصولات از جمله پلاستیک، لاستیک و سایر مواد شیمیایی استفاده می شوند. حال این صوال مهم مطرح است که براستی پتروشیمی ها چه نقشی در آینده سبز خواهند داشت؟

صنعت پتروشیمی دررنگ ها، اتومبیل، تولید کاغذ، بسته بندی، ساخت لوله، لوازم الکتریکی، کالاهای خانگی، تجهیزات پزشکی، مواد پاک کننده، مصالح ساختمانی، پوشاک و منسوجات، مواد اولیه ی داروها حتی آنتی بیوتیک ها، ساخت بسیاری از قطعات در محصولات کشاورزی و صنایع خدماتی، ساخت قطعات داخلی موشک های هدایت کننده، فضانوردها و ماهواره ها و تامین سوخت آنها نقش ارزنده ای دارد.

همچنین محصولات پتروشیمی در ساخت بسیاری از قطعات مورد نیاز دیگر وسائل نقلیه نقشی اساسی دارند، و در حال حاضر با استفاده از صنایع پتروشیمی، محصولات مفیدی و قابل استفاده ای از جمله پلاستیک که مورد استفاده روزانه همگان است، محصولات بهداشتی، لاستیک مصنوعی، چسب، حلال، کود، دارو، مواد افزودنی و مواد منفجره تولید می شوند.

علاوه بر اینها پلیمر ، پلی اتیلن، پلی پروپیلن، پلی وینیل کلراید، پلی اتیلن ترفتالات، پلی استایرن و پلی کربنات از جمله تولیداتی هستند که از مواد پتروشیمی ساخته شده اند.

از لباسی که روزانه می پوشیم گرفته تا مصالحی که در ساخت منزل مان بکار گرفته شده، بسته بندی های مختلف در مواد غذایی و نوشیدنی ها، مواد شیمیایی و پلاستیک ها، لوازم خانگی و تجهیزات الکترونیکی و هزاران هزار وسایلی که هر روز با آن سروکار داریم از جمله تولیدات صنعت پتروشیمی هستند.

حال نکته حائز اهمیت اینکه تولید محصولات پتروشیمی و استفاده از آنها اثرات زیست محیطی و اجتماعی قابل توجهی از جمله آلودگی هوا، انتشار گازهای گلخانه ای و زباله های پلاستیکی داردکه نیاز به بررسی و تحلیل دارد تا بتوانیم گامی در ساختن آینده ای سبز برداریم.

دستیابی به آینده ای سبزتر، عادلانه تر و پایدار که توسط اهداف توسعه پایدار بسط می یابد نیازمند یک سرمایه گذاری گسترده در بخش های جدید، منابع انرژی، شیوه های حمل و نقل و فرآیندهای تولیدی و کشاورزی است.

سبز شدن صنعت پتروشیمی می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی در کربن‌زدایی داشته باشد، زیرا این صنعت بسیار وابسته به سوخت‌های فسیلی و انتشار کربن است. با این حال، کاهش آن بسیار دشوار است، زیرا این بخش در طول دهه‌ها بسیار بزرگ شده و عمیقاً در زنجیره‌های ارزش متعدد و گسترده‌ای جای گرفته است که محصولات نهایی و میانی مفیدی را ارائه می‌کنند که زندگی روزمره به آن بستگی دارد، و همانطور که ذکر شد از کود تا دارو را در بر می گیرد و بر معیشت میلیون ها نفر تأثیر منفی و مثبت خواهد داشت.

جستجوی مواد خام جایگزین برای مشتقات نفتی در حال حاضر در دستور کار تولید پلاستیک است. قیمت بالای نفت خام در بازار جهانی و نیاز به محصولات سازگار با محیط زیست، اعم از تجزیه پذیر یا تولید شده از منابع تجدیدپذیر، به گشودن مسیرهای فناوری جدید برای این نوع صنعت کمک می کند.

با این حال، چندین راه حل بالقوه وجود دارد که می تواند به کاهش اثرات زیست محیطی پتروشیمی ها در آینده سبز کمک کند. یک رویکرد افزایش راندمان تولید پتروشیمی است که می تواند میزان انرژی مورد نیاز و انتشار گازهای گلخانه ای مرتبط را کاهش دهد. این را می توان از طریق استفاده از فناوری های پیشرفته، مانند بهینه سازی فرآیند، بازیابی گرمای اتلاف، و جذب و ذخیره کربن به دست آورد.

لذا توسعه مواد اولیه جدید و پایدارتر برای تولید پتروشیمی راه حلی مناسب است به عنوان مثال، مواد اولیه مانند قندهای گیاهی می توانند برای تولید مواد شیمیایی تجدیدپذیر و پلاستیک استفاده شوند. این امر می تواند اثرات زیست محیطی پتروشیمی ها را با کاهش انتشار گازهای گلخانه ای و وابستگی به سوخت های فسیلی کاهش دهد.

بعلاوه پتانسیل قابل توجهی برای کاهش اثرات زیست محیطی پتروشیمی ها با بهبود مدیریت عمر محصولات نیز وجود دارد. این امرشامل افزایش بازیافت و استفاده مجدد از محصولات پلاستیکی و همچنین توسعه پلاستیک های امحا شدنی در محیط زیست است.

یکی از رویکردهای امیدوارکننده برای بهبود پایداری پتروشیمی ها، شامل نگهداری مواد تا زمانی است که ممکن است با بازیافت و استفاده مجدد از آنها به جای دور ریختن آنها جایگزین گردد. و البته که این وظیفه تک تک ماست که در مواد مصرفی و دورریختنی روزانه مان کنترل لازم را بخرج دهیم